De inkomsten uit auteursrechten stijgen wereldwijd met een kwart. Dit veegt de coronaklap van tafel, maar verhult de uitdagingen waarmee Belgische auteurs geconfronteerd worden. Zij halen nog steeds veel minder inkomsten uit streaming dan hun Nederlandse of Franse collega’s. Bovendien stijgen hun inkomsten uit radio & tv amper, en blijven ze - in tegenstelling tot de wereldwijde tendens - nog zeer afhankelijk van live uitvoeringen.
CISAC, de overkoepelende organisatie van auteursverenigingen, publiceert haar Global Collection Report voor 2022. Het fungeert als één van de barometers voor de staat van de wereldwijde culturele en creatieve economie. Met 26,7% meer inkomsten uit auteursrechten (tov.2021) zien de resultaten er rooskleurig uit en heeft de culturele sector zich hersteld van de coronadreun. Alle regio’s en disciplines gaan erop vooruit.
Streaming verdringt radio & tv
De digitale inkomsten uit streaming en video on demand nemen de fakkel over van radio en tv. Een mijlpaal. Met 4,2 miljard euro zijn ze goed voor het leeuwendeel van de inkomsten (35%), een verdubbeling tegenover 2019.
Digitale distributie unfair voor Belgische auteurs
Auteursvereniging Sabam rapporteerde voor 2022 een gelijkaardige groei, met 23% meer inkomsten. Maar in België is het aandeel uit digitale exploitatie beperkt tot slechts 10 % van de inkomsten.
Die wereldwijde groei verbergt dan ook grote verschillen. Auteurs met internationale faam plukken de vruchten van de groeiende streamingmarkt, terwijl de overgrote meerderheid van onze Belgische auteurs nog veel te vaak rechten mislopen. De oorzaken? De kleine, gefragmenteerde Belgische markt met enorme verschillen tussen het Noorden en het Zuiden. En vooral … wij allen, die nog altijd minder happig zijn om te betalen voor een streamingabonnement in vergelijking met onze buurlanden.
De groei in auteursrechten concentreert zich dus meer en meer bij een kleine groep megasterren die wereldwijd doorbreken in de streamingmarkt, terwijl voor de gemiddelde auteur de inkomsten uit de live sector nog steeds niet het niveau van 2019 hebben bereikt.
Verborgen bedreigingen
Vanuit de Belgische situatie zoomt het rapport van CISAC onvoldoende in op de grote bedreigingen die verborgen liggen achter de wereldwijde groeicijfers.
Zo zien onze auteurs het potentieel van artificiële intelligentie, maar zijn ze bezorgd over het uitblijven van een passend regelgevend kader. Zij worden meer en meer geconfronteerd met contracten waarbij ze betaald worden voor de creatie van hun werk, maar niet of onvoldoende delen in de exploitatie ervan. Omroepen verspreiden steeds meer content via diverse kanalen. Maar de vergoeding voor de auteurs van die werken volgt niet diezelfde trend. En regisseurs en scenaristen delen nog steeds niet in de bioscoopinkomsten van hun kaskrakers.
De wereldwijde groei van streaminginkomsten zien we niet terug in België. Daardoor oogt de situatie voor onze auteurs een stuk grimmiger. We moeten er alles aan doen om deze inkomsten ook in ons land en voor onze auteurs te laten stijgen, al is dat alleen niet voldoende. We mogen ons niet laten verblinden door de wereldwijde stijging in streaminginkomsten, maar moeten nu actie ondernemen om onze lokale culturele en creatieve economie te beschermen.
Vandaag bepalen we hoe morgen er zal uitzien. We roepen beleidsmakers op om maatregelen te nemen en zo snel mogelijk werk te maken van een sluitend regelgevend kader waarin AI gebruikt kan worden om menselijke creativiteit te versterken, niet om ze te beperken of te vervangen. Alleen zo kunnen creatievelingen en AI-tools het beste in elkaar naar boven halen.
Steven De Keyser, CEO van Sabam.
Lees hier het Global Collection Report.
Over CISAC
CISAC staat voor: International Confederation of Societies of Authors and Composers. Het is het toonaangevende netwerk van auteursverenigingen in de wereld. Dat beschermt de rechten en vertegenwoordigt de belangen van scheppende kunstenaars via 225 verenigingen in 116 landen. Goed voor meer dan vijf miljoen individuele auteurs van muziek, audiovisuele werken, theater, literatuur en beeldende kunst.