Streaming is wereldwijd uitgegroeid tot de belangrijkste vorm van muziekconsumptie. Dankzij de digitale revolutie is de muzieksector vandaag meer waard dan toen we nog massaal vinylplaten en cd's kochten. In België overschreden de inkomsten uit streamingplatformen in 2023 de kaap van 100 miljoen euro. Goed nieuws dus voor de rechthebbenden van onze favoriete nummers? Helaas niet voor alle betrokken partijen.

Uitvoering meer waard dan creatie

Auteurs, componisten en uitgevers verdienen weinig aan de consumptie van hun muziekwerken via streamingplatformen. Dat heeft alles te maken met de oneerlijke verdeling van de inkomsten die daaruit voortkomen. Spotify betaalde in 2023 zo’n $ 8,3 miljard aan labels en muzikanten. Auteurs, componisten en uitgevers ontvingen de voorbije twee jaar slechts $ 4 miljard van de streamingsdienst.

“Is de uitvoering van een song meer waard dan de creatie ervan?”

Steven Desloovere, Head of Music van auteursvereniging Sabam verduidelijkt: “Streamingplatformen houden zo’n 30% van de inkomsten voor zichzelf. Daarnaast zit ook de verhouding tussen het aandeel voor artiesten & labels enerzijds, en auteurs & componisten anderzijds compleet scheef.” Artiesten & labels ontvangen 55% van de inkomsten, terwijl slecht 15% terechtkomt bij de auteurs en componisten van een song. 

“Is de uitvoering van een song meer waard dan de creatie ervan?” vraagt Desloovere zich af.

Waardeverlies

We kunnen niet ontkennen dat de opkomst van streamingdiensten en de digitale revolutie een gigantisch waardeverlies hebben veroorzaakt voor creatieve werken. “Vroeger betaalde je 20 euro voor een album met daarop 10 tot 20 nummers. Vandaag neem je voor die prijs 2 maanden een abonnement op een streamingdienst en krijg je in één klap toegang tot miljoenen nummers.” zo motiveert Steven Desloovere. Niet te verwonderen dus dat auteurs en componisten via deze weg geen eerlijke vergoeding ontvangen voor het gebruik van hun creaties. 

“In realiteit kan slechts een handvol muziekauteurs leven van hun online inkomsten”

Van de 17.819 auteurs waaraan Sabam vorig jaar een vergoeding voor het online gebruik van hun muziekwerken verdeelde, waren er slechts 862 die meer dan 1.000 euro ontvingen. “In realiteit kan slechts een handvol muziekauteurs leven van hun online inkomsten” stelt Desloovere.

Meer lokaal consumeren

Wereldwijd is muziekstreaming vandaag goed voor 1/3e van de inkomsten uit auteursrechten. Voor Europa daalt dat aandeel tot ongeveer 1/4e. Maar uit het jaarverslag van Sabam blijkt dat dit voor België slechts 11% was in 2023. Daarmee doet ons land het beduidend slechter dan haar buurlanden. De oorzaak? De specifieke situatie van de Belgische streamingmarkt. Die is klein en gefragmenteerd door de aanwezigheid van drie verschillende culturen in een klein gebied.

“Gratis abonnementen leveren auteurs en componisten 10 keer minder inkomsten op dan een betalende variant.”

Maar het is vooral ons eigen consumptiegedrag dat een grote invloed heeft. Zo heeft slecht één Belg op tien een abonnement op een streamingdienst. In Frankrijk stijgt dat tot drie op tien inwoners en in Nederland is dat zelfs vier op tien. Bovendien kiezen Belgen vaker voor een gratis abonnement. Het aantal betalende abonnees ligt tot 30% lager dan in onze buurlanden. “De economische impact daarvan is enorm. Gratis abonnementen leveren auteurs en componisten 10 keer minder inkomsten op dan een betalende variant.” verduidelijkt Desloovere. 

Daarnaast consumeren Belgen weinig lokale muziek. Ook dat is nadelig voor onze auteurs en componisten. Want hoe meer buitenlandse muziek we consumeren, hoe meer geld er doorstroomt naar auteurs in andere landen. “In 2023 was 34% van de gestreamde muziek in ons land Belgisch. Jammer genoeg zien we een dalende trend, want in 2022 was dat nog 38%.” zo besluit Steven Desloovere.
 

Blijvend investeren voor de beste en snelste vergoeding

Ondanks deze complexe situatie gaat de auteursvereniging er prat op dat ze haar leden de beste vergoeding kan aanbieden voor de online consumptie van hun creaties. Sabam factureert die bij 205 (inter)nationale streaming-, download- en VOD-platformen in maar liefst 245 gebieden wereldwijd. Dat levert haar een grote voorsprong op tegenover auteursverenigingen in andere landen.

Daarnaast blijft ze investeren in de modernisering van haar eigen systemen om haar auteurs niet enkel de beste, maar ook de snelste vergoeding te geven. Dat maakt het mogelijk om de online vergoeding van haar auteurs op maandelijkse basis te verdelen.

In 2023 verdeelde Sabam 12.6 miljoen euro online rechten aan auteurs, componisten en uitgevers.